Miasto Inowrocław położone jest w obrębie zachodniego skrzydła antyklinorium Kujawsko-Pomorskiego. Przebiega ono w pobliżu miasta w formie antyklinarnego wypiętrzenia z kierunku południowo-zachodniego ku północno-zachodniemu. Składa się ono z szeregu elewacji i depresji ułożonych wzdłuż jego osi. Najbardziej charakterystyczną tego formą jest wysad solny występujący na terenie południowej części miasta Inowrocławia. Determinuje on układ warstw geologicznych, rzeźbę terenu oraz stosunki wodne na terenie miasta i okolicy.
W okresie gdy Inowrocław otrzymał prawa miejskie, a było to około roku 1240, wtedy też ustanowiony został herb miasta, który przechodził różne przeobrażenia i zmiany, a w 1365 r. przedstawiał dwie wieże na pagórku, a między nimi tarczę z orłem piastowskim. Spoza tarczy wystawały ku górze gałązki bujnego krzewu.
Inowrocław, jeden ze stołecznych ośrodków staropolskich Kujaw, zwany jest często "miastem na soli". Solowarstwo, którego niepowtarzalne ślady odkryte zostały przez archeologów przy ul. Wojska Polskiego (na terenie dawnej wsi Rąbin) i w sąsiedztwie romańskiego kościoła Imienia Najświętszej Maryi Panny, a nadto urodzajne czarne ziemie sprzyjały rozwojowi osadnictwa już od 3 tysiąclecia p.n.e. Olbrzymie znaczenie miał fakt, że w rejonie zakładów sodowych wiódł niegdyś słynny szlak bursztynowy z południowej Europy nad Zatokę Gdańską.
W pisanych dokumentach historycznych po raz pierwszy Inowrocław pod łacińską nazwą "Novo Wladislaw" występuje w 1185 r. w dokumencie Leszka Białego, księcia Mazowieckiego, syna Bolesława Kędzierzawego, który przyznawał biskupstwu włocławskiemu przywileje. Następnie Inowrocław jest wymieniany w bulli papieża Celestyna III, wydanej 9 kwietnia 1193 r. dla Konwentu Norbertanek w Strzelnie.
Inowrocław jest starym grodem piastowskim, położonym na 52°48' szerokości geograficznej i na 18°24' długości wschodniej, na odwiecznej ziemi słowiańskiej, pradawnej siedzibie Polan. Miasto rozlokowało się na Równinie Inowrocławskiej. Jest to region w środkowej Polsce, stanowiący północno-wschodni fragment Pojezierza Wielkopolskiego o powierzchni 1540 km kwadratowych. Oddziela Kotlinę Toruńską od Pojezierza Gnieźnieńskiego i Pojezierza Kujawskiego.
Miasto Inowrocław usytuowane jest na wysoczyźnie morenowej. Wysokości terenu wokół miasta wahają się od 85 do 95 m n.p.m W związku z istnieniem tzw. "guza Inowrocławskiego" wysokości terenu na obszarze miasta wynoszą od 100 do 102 m n.p.m. Najwyżej położonym punkt na terenie miasta ma rzędną 109 m n.p.m.i jest zlokalizowany w okolicy cmentarza przy ulicy Młyńskiej.
4 maja 1875 r. z inicjatywy dr praw Zygmunta Wilkońskiego doszło do zarejestrowania Towarzystwa Akcyjnego "Solanki Inowrocławskie". W rok potem oddany został do użytku pierwszy budynek wyposażony w 14 wanien, gdzie można było poddawać się kąpielom solankowym. W 1877 r. Powstał drugi obiekt, wyposażony w 15 wanien dla dzieci, a w 1880 r. trzeci - Dom Kuracyjny. Całość została otoczona parkiem.